Επιλογή αλά… ελληνικά

Τι είναι ο Έλληνας, ποια είναι η ταυτότητά του, ρωτάω και ρωτάω, σα χαλασμένο ρολόι.

Και ρωτάω όχι επειδή θέλω (ή μπορώ) να απαντήσω. Ρωτάω επειδή δεν ξέρω, δεν έχω πλέον ιδέα. Καμία όμως ιδέα. Η ερώτηση είναι που με ωθεί.

Ο Ελύτης είχε πει κάποτε ότι από την Α(α)ναγέννηση και μετά (και επειδή ουσιαστικά αυτή μας προσπέρασε ελέω Τουρκοκρατίας) η ταυτότητά μας προήλθε από τη διαστρεβλωμένη αίσθηση που απέκτησαν οι Ευρωπαίοι για εμάς, όταν αποφάσισαν να εμπλουτίσουν την πνευματική τους επανάσταση με την αρχαιοελληνική σκέψη.

Τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει ότι ως λαός αναγκαστήκαμε, μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, να εκλάβουμε αυτή τη διαστρεβλωμένη εικόνα ως αληθινή. Μας την κόλλησαν στο μέτωπο σαν πεντοχίλιαρο μόλις ανοίξαμε τα μάτια κι εμείς την πήραμε κάτω από τη μασχάλη, τη κουβαλήσαμε στα κρεβάτια μας και την κοιμηθήκαμε.

Το πρωί ξυπνήσαμε κι είχαμε κυοφορήσει μια νέα ταυτότητα, παραλλαγμένη, τόσο πρόωρη που δεν είχε καμία σχέση με αυτό που πραγματικά ήμασταν ή που θα μπορούσαμε να γίνουμε.

Βέβαια μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς, αναμενόμενα, δεν ξέραμε που παν τα τέσσερα του ορίζοντα. Θέλαμε λίγη προστασία, λίγη βοήθεια.

Και από εδώ αρχίζει η κατηφόρα.

Η νεοελληνική αυτή ταυτότητα άρχισε να κοσκινίζεται πολιτικά, αφού ως νεογνό η Ελλάδα είχε πλέριο χώρο για εκμετάλλευση από τα «φιλικά προσκείμενα κράτη». Λέγεται ότι το ξεπούλημα ξεκίνησε από τότε – μια γενιά για ένα ευρωπαϊκό κομπλιμέντο ήταν η ταρίφα.

Λέγεται.

Ήταν όμως σχεδόν σίγουρο ότι θα οδηγούμασταν εδώ που έχουμε φτάσει, σε έναν αχταρμά ιδεών που ψάχνουν σώματα, σε ένα ξοφλημένο πολιτιστικό σημείο G που βασίζεται σε κίβδηλα, ανύπαρκτα αγγίγματα, ότι έχει απομείνει από τις προσπάθειές μας να βρούμε μια ταυτότητα, πότε γλείφοντας τις μπότες και πότε τριβόμενοι στη γκλίτσα του παμμέγιστου, ευρωπαϊκού τσοπάνη.

Από αυτόν τον αχταρμά αναδύεται ως σκέψη ότι οι Έλληνες, για τους εξωτερικούς (και ακόμα και σήμερα που έχουμε μαρκαριστεί ως ιδρυτές του κινήματος «Μεταμοντέρνος Ρεμπεσκές») είναι κάτι το εξωτικό, κάτι το χαοτικό, ένας λαός που κυριεύεται από τα συναισθήματά του και προκαλεί δαίμονες με τις πορδές του.

Για τους εξωτερικούς οι Έλληνες είναι «τρελοί», σαν τους Γαλάτες, ένα καλοκαίρι που το θυμάσαι επειδή έσπασες τα όριά σου, μια τοποθεσία που θες να την επισκεφτείς για εμπειρία, για πήδημα και βραχύβιο έρωτα, όχι για αγάπη και διαβίωση.

Δεν τους κατηγορώ. Αυτή είναι η εικόνα που τους έχουμε δώσει, του κατεργάρη Έλληνα που αψηφά τους κανόνες – και «μπράβο» του.

Π.χ. ο πολύς Ζορμπάς με το χταποδίσιο του πέος, που πίνει σαν νεροφίδα και κατακραυγάζει αυτόν που δεν κοιμάται με οποιαδήποτε γυναίκα ανοίγει τα πόδια της υπήρξε, ανέκαθεν, ένα από τα δυνατά σύμβολα της νεοελληνικής ψυχοσύνθεσης για τις ευρωπαϊκές μάζες (που δυστυχώς απογυμνώθηκε κινηματογραφικά από το Καζαντζακικό του νόημα), ένα σύμβολο σύγχρονο και ενάντιο, ουσιαστικά, στο αρχαίο μας κάλλος.

Ο Έλληνας, λοιπόν, από ότι φαίνεται, φωτοσυνθέτει το μέλλον του με τον μεσογειακό ήλιο, δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα παραπάνω. Είναι ένας λαός Πάνας, ένας μυθικός λαός.

Ένα μυθικό λάθος.

Το μέλλον δεν έρχεται με αυτόν τον τρόπο για τους ανθρώπους. Δεν ήρθε ποτέ. Και ο βασικός λόγος δεν έχει να κάνει με την ανικανότητα του Έλληνα (που τόσο διαφημίζεται πια) ή κάποιο γονιδιακό ελάττωμα. Ο βασικός λόγος αφορά στο γεγονός ότι πιστέψαμε τον ίδιο μας τον μύθο, τον μύθο που μας θέλει να είμαστε πάντα οι… καλύτεροι, πάντα οι… Έλληνες.

Η μεταμόρφωσή μας σε κατοικίδια της Ευρώπης δεν έγινε, βέβαια, δίχως προετοιμασία και κόπο. Οι πολιτικοί μας «ηγέτες», ακριβώς επειδή πιστέψανε στον ίδιο μύθο, θεώρησαν την χώρα αυτή και τους κατοίκους της αθάνατη και ηλίθιους ταυτόχρονα.

Συνδυασμός που σκοτώνει.

Η αντικατάσταση των κοινωνικών μας αρετών (και δυνατοτήτων) με αόριστες έννοιες όπως «είμαστε ζεστός λαός εμείς», «δεν θέλουμε οργάνωση και φακελώματα», «ο Έλληνας γλεντάει όταν όλα πάνε στραβά», «να παν να γαμηθούν – εγώ δεν χάνω τα μπάνια μου», «άντε μωρέ με τους μαλάκες που θα τους ψηφίσω κι όλας» και ένα σωρό άλλες ήρθε υπόγεια και εσωτερικά, όπως οι αποφάσεις που παίρνουν οι άλλοι για σένα.

Ο μύθος ότι είμαστε οι καλύτεροι, πως τα γράφουμε όλα γιατί μπορούμε κυριάρχησε. Ένας μύθος που τον πιστέψαμε και, πλέον, από πανελλήνιο κόμπλεξ τον παρουσιάζουμε και ως επανάσταση. Μια συνεχής και κάλπικη επανάσταση ενάντια σε άλλα κράτη που λειτουργούν καλύτερα, λες και θα έπρεπε όλοι να είναι στα ίδια χάλια με εμάς.

Πονάμε. Δεν ξέρουμε ποιοι είμαστε και αντιδρούμε. Κακομαθημένα, κομπλεξικά κι αψυχολόγητα. Σύμφωνα με μας μόνο οι Έλληνες ξέρουν να ζουν και να ζουν ωραία, κανένας άλλος. Είναι απίστευτο που έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο πλάνης, μόνο και μόνο για να νιώθουμε καλύτερα όταν λέμε καλημέρα ο ένας στον άλλο.

Αυτοί είμαστε λοιπόν; Ένα σύνολο που μειώνει οτιδήποτε καλό, που γλεντάει όταν όλα πάνε στραβά και διασκεδάζουμε την Ευρώπη με τις τρέλες μας;

Δεν είμαστε αυτοί που μπορούμε να τιμωρήσουμε τους πολιτικούς που μας πρόδωσαν; Αυτοί που μπορούμε να οργανωθούμε; Αυτοί που μπορούμε να αγαπήσουμε και να δείξουμε αλληλεγγύη, αυτοί που μπορούμε να ψηφίσουμε μυαλωμένα, σκεπτόμενοι τη χώρα και όχι μόνο τη τσέπη μας;

Ποιοι είμαστε, αλήθεια; Ποιοι Έλληνες θα επιλέξουμε να είμαστε;

Μοιάζει τρομακτικό να μην ξέρουμε, ναι, αλλά είμαι σίγουρος ότι κάποιοι λαοί θα σκότωναν για να είχαν ακόμα την ελευθερία να επιλέξουν.